Andri Peer

La fascinaziun per ils lieus da cura mondans

Dad Annetta Ganzoni

La fascinaziun dad Andri Peer per ils lieus da cura renumads dal Grischun è stada ina scuverta surprendenta durant la perscrutaziun da ses relasch. D'uffant, sco student e magister privat ma er sco ami da scripturs da num ha Andri Peer chattà access a las inslas mundanas da nossas muntognas. Il scriptur e feuilletonist Andri Peer ha descrit Arosa, San Murezzan e Segl per diversas gasettas, per revistas turisticas e toms illustrads, ma el ha deditgà er pliras poesias a lieus caracteristics ed atmosferas particularas.

Ina da questas poesias è Stagiun morta, publitgada l'emprima giada dal 1960 cun dedicaziun al directur da cura da San Murezzan e l'ultima dal 1980, ensemen cun ina traducziun en tudestg. En questa poesia, che Clà Riatsch (2010) quinta tranter «anti-idils engiadinais», descriva Peer ses «emprim lieu da cura» en il mais d'avrigl, cura che las festas pumpusas èn finidas, ils ritgs turists sventads ed il lieu da renum mundial turna ad esser ina pitschna vischnanca dominada da las ramurs da reparatura dals mastergnants, fertant che ils gronds hotels sa cupidan per la stagiun morta. En quest mument gudogna la forza da la natira da muntogna cun sia glisch metallica producida dal sulegl tschorventond, dal lai anc englatschà e da la glischur da la naiv primavauna. Las corviglias accumpognan questas percepziuns visualas cun in concert solitari accordà sin ils sains dal vegl clutger. Be iI guaud mantegna ses misteris.

Ils manuscrits en il relasch documenteschan la lavur dal poet vi da pleds, ritmus e purtrets da la poesia. Plinavant èn els perditgas per l'insistenza sur decennis da chattar ina transposiziun satisfaschanta en autras linguas. Uschè s'han sfadiads en cumpagnia d'Andri Peer Werner Weber, Guido Schmidlin e per finir Herbert Meier da chattar ils vers adattads per transmetter la poesia Nachsaison en tudestg.

En l'ovra dad Andri Peer nun è la poesia Stagiun morta però in text isolà. Anzi, ina lectura transversala da sias scrittiras lascha intuir sco ch'el lavurava vi d'in tema cun texts da differents geners. Durant quest process èsi capità che in'imagna poetica singulara sco «il sulai svöda crias d'albur / sur las givellas d'Avrigl» migrescha da poesia a prosa ed essai e riva perfin en il titel da la preschentaziun critica da Cla Biert, «Ha l'avrigl givellas?» (1961).

En ils pdfs da la colonna a dretga chattais vus la transcripziun da la poesia cun ina traducziun sco er intginas da las referenzas menziunadas.